❀ การขนส่งผู้โดยสารด้วยรถไฟ

     การขนส่งผู้โดยสารทางรถไฟ หมายถึง การเคลื่อนย้ายบุคคลด้วยตู้รถไฟต่อกันเป็นขบวนวิ่งไปบนรางเฉพาะตามเส้นทาง ซึ่งการขนส่งผู้็โดยสารทางรถไฟเกิดขึ้นครั้งแรกที่ประเทศอังกฤษ โดยเปิดให้บริการแก่ผู้โดยสารระหว่างเมืองแมนเชสเตอร์ กับ เมืองลิเวอร์พูล แต่รถไฟที่มีขบวนหรูหราที่สุดมีชื่อว่า โอเรียนท์เอกซ์เพรส (Orient-express) ซึ่งตกแต่งอย่างหรูหรา มีราคาแพงระดับเศรษฐี และมีการบริการชั้นเลิศ
     

• สหรัฐอเมริกาเป็นประเทศที่มีระบบการรถไฟที่ใหญ่ที่สุดในโลก
• เรียกว่า แอมแทรค (Amtrack)
• มีหน้าที่รับผิดชอบด้านการตลาดและการจัดการรถไฟที่ใหญ่ที่สุดในโลก
• มีการร่วมมือกับบริษัทนำเที่ยวเพื่อจัดนำเที่ยวโดยใช้รถไฟ

• ประเทศฝรั่งเศสมีรถไฟความเร็วสูง TGV (Train a Grand Vitas) วิ่งได้ถึง 300 กิโลเมตร/ชั่งโมง 

• ประเทศญี่ปุ่น เรียกว่า รถไฟชิงกันเชน (Shinkansen) วิ่งได้ 240 กิโลเมตร/ชั่วโมง 
• รถไฟประเภทนี้นิยมเรียกกันว่า รถไฟหัวกระสุน (Bullet Trains)

• Eurailpass คือ ระบบการจำหน่ายตั๋วรถไฟเพื่อการท่องเที่ยวราคาถูก
• ซึ่งตั๋ว Eurailpass นักท่องเที่ยวสามารถเดินทางโดยรถไฟชั้นหนึ่งอย่างไม่จำกัดเที่ยว
• เดินทางได้ 16 ประเทศในยุโรป ออสเตรีีย เบลเยียม เดนมาร์ก ฝรั่งเศส เยอรมัน อิตาลี ลักซัมเบริ์ก เนเธอร์แลนด์ นอร์เวย์ สเปน สวีเดน สวิตเซอร์แลนด์ ฟินแลนด์ กรีก โปรตุเกส และ ไอร์แลนด์

การขนส่งผู้โดยสารด้วยรถไฟในประเทศไทย  

• รัชกาลที่ 4 ได้คิดสถาปนากิจการรถไฟในราชอาณาจักรไทย 
• รัชกาลที่ 5 โปรดเกล้าให้สร้างทางรถไฟสาย กรุงเทพ-นครราชสีมา ขึ้นเป็นสายแรก
• วันที่ 26 มีนาคมของทุกปี เป็นวันสถาปนากิจการรถไฟ
• เส้นทางเดินรถไฟมีความยาวทั้้้้้้้้้้้้้้้้้่่งสิ้น 2,996 กิโลเมตร
• มีสถานีรถไฟทั่วประเทศ 433 แห่ง มีที่หยุดรถ 163 แห่ง มีป้ายหยุดรถ 53 แห่ง

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

องค์ประกอบของการขนส่งผู้โดยสารด้วยรถไฟ  
     
มีองค์ประกอบ 4 อย่าง 
1.ผู้ประกอบการขนส่งผู้โดยสารด้วยรถไฟ แบ่งออกเป็น 2 ประเภทคือ

• ผู้ประกอบการขนส่งผู้โดยสารด้วยรถไฟรัฐบาล
• ผู้ประกอบการขน่สงผู้โดยสารด้วยรถไฟเอกชน

2.ขบวนรถไฟ ปัจจุบันหัวรถลากจูงมี 3 ประเภทใหญ่ ๆ คือ

• หัวรถจักรไอน้ำ
• หัวจักรไฟฟ้า
• หัวรถจักรดีเซล

3.เส้นทางรถไฟ แบ่งออกเป็น 2 ระบบคือ

• เส้นทางรถไฟระบบทางเดียว (Singer Line)
• เส้นทางรถไฟระบบทางคู่ (Double Line)

4.สถานีรถ  

• สถานีรถไฟต้นทางปลายทาง
• สถานีรถไฟชุมทาง
• สถานีรถไฟรายทาง

ข้อได้เปรียบของการขนส่งผู้โดยสารด้วยรถไฟ

• เป็นบริการที่เหมาะสมสำหรับการขนส่งระยะปานกลางและไกลๆ
• สามารถให้บริการได้คราวละมากๆ
• สามารถปรับตัวตามปริมาณขนส่งได้ง่าย
• มีความปลอดภัยสูงกว่าการขนส่งประเภทอื่นๆ
• มีความสบายในระหว่างการขนส่ง

ข้อเสียเปรียบของการขนส่งผู้โดยสารด้วยรถไฟ 

• เป็นกิจการขนส่งที่ลงทุนมาก
• มีความคล่องตัวในการบริการทำได้น้อย
• การบริการขนส่งระยะใกล้ต้องเสียต้นทุนสูง
• ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงเส้นทางในการให้บริการได้
• หากมีการเลิกกิจการจะเสียหายมาก

การแบ่งประเภทรถไฟตามความเร็ว 
แบ่งออกเป็น 3 กลุ่มใหญ่ๆ คือ
รถไฟกลุ่มที่ 1 

• วิ่งด้วยความเร็วสูงประมาณ 100 กิโลเมตร/ชั่วโมง
• เป็นรถไฟรถจักรดีเซลและรถดีเซลราง
• รถไฟที่ประเทศไทยใช้ชื่อว่ารถ Diesel Multiple Units (DMUs) ซึ่งรุ่นที่เรารู้จักคือรุ่น Sprinter

รถไฟกลุ่มที่ 2

• วิ่งด้วยความเร็วสูงประมาณ 140-180 กิโลเมตร/ชั่วโมง
• ขับเคลื่อนด้วยดีเซล
• เช่น APT ของการรถไฟประเทศอังกฤษ ELT ของสเปน เป็นต้น
• ประเทศฝรั่งเศสนำรถไฟ 2 ชั้น มาใช้เป็นประเทศแรก Double Decker Car 
• ประเทศจีนนำรถไฟ 2 ชั้นในขบวนด่วน สายเซี่ยงไฮ้-นานกิง 

รถไฟกลุ่มที่ 3

• รถไฟด่วนพิเศษ (Bullet Train)
• วิ่งด้วยความเร็วสูงกว่า 200 กิโลเมตร/ชั่วโมง
• ขับเคลื่อนด้วยพลังงานไฟฟ้า
• เช่น ชิงคังเชน ของญี่ปุ่น และ TGV ฝรั่งเศส
• รถไฟหัวกระสุนชิงคังเชน ซึ่งเปิดให้บริการครั้งแรกเมื่อเดือนตุลาคม พ.ศ.2507 กล่าวกันว่าเป็นรถไฟที่มีความปลอดภัยที่สุดในโลก ซึ่งเป็นรุ่นใหม่ที่สุดและวิ่งด้วยความเร็ว 300 กม.ต่อชั่วโมง
• รถไฟ Eurostar ใช้ไฟฟ้า 12,200 กิโลวัตต์ในการพาผู้โดยสารจำนวน 766 คน เดินทางด้วยความเร็ว 300 กม.ต่อชั่วโมง

การบริการขนส่งผู้โดยสารด้วยรถไฟฟ้า

• เปิดให้บริการแก่คนกรุงเทพมหานคร มาตั้งแต่วันที่ 5 ธันวาคม 2542 เพื่อเฉลิมฉลองวโรกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 6 รอบของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว 

• และในวันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2543 สมเด็จพระเทพรัตนสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ เป็นประธานพิธีเปิดรถไฟฟ้าบีทีเอสอย่างเป็นทางการ

 
ค่าโดยสารของรถไฟฟ้าบีทีเอสมี 4 ประเภท

• บัตรประเภทเที่ยวเดียว (Single Journey Ticket)

• บัตรประเภทเติมเงิน (SkyCard / Stored Value Ticket)

• บัตรโดยสาร 30 วัน

สำหรับนักเรียน นักศึกษา

สำหรับบุคคลทั่วไป

                                      

• บัตรประเภท 1 วัน (One Day Pass)

ข้อห้ามในการใช้รถไฟฟ้าบีทีเอส

• ห้ามรับประทานอาหารหรือเครื่องดื่มในสถานีรถไฟฟ้าและในรถไฟฟ้า
• ห้ามเล่นหรือทดลองใช้อุปกรณ์ใด ๆ ที่ติดตั้งในสถานีรถไฟฟ้า
• ห้ามยืนพิงประตู
• ห้ามลงไปในบริเวณรางรถไฟฟ้า

รถไฟฟ้าใต้ดิน

• สามารถบรรจุผู้โดยสารได้ประมาณ 900 คน ในแต่ละขบวนนั้นมี 3 ตู้โดยสาร มีที่นั้งตู้ละ 42 ที่นั่ง และมีห้องพนักงานควบคุมรถอยู่ที่ปลายหัวและท้ายขบวน
• ภายในขบวนมีอุปกรณ์ปลดล๊อกประตูรถไฟฉุกเฉิน สำหรับให้ผู้โดยสารปลดล๊อกด้วยมือก่อนเปิดประตูรถไฟ
• ในกรณีเกิดเหตุฉุกเฉิน มีอุปกรณ์ดับเพลิง 2 ชุด ในแต่ละตู้ขบวน และ 1 ชุดในแต่ละห้องพนักงานควบคุม
• เป็นระบบอุโมงค์คู่รางเดี่ยว คืออุโมงค์ 2 อุโมงค์ขนานกัน และแต่ละอุโมงค์จะเดินรถทางเดียว
• โครงสร้างอุโมงค์เป็นคอนกรีตเสริมเหล็กที่ถูกออกแบบให้มีลักษณะยืดหยุ่น มีระบบป้องกันน้ำซึมเข้าในอุโมงค์
• ภายในอุโมงค์มีการติดตั้งรางวิ่งรถไฟ รางจ่ายกระแสไฟฟ้า ทางเดินซ่อมบำรุง อุปกรณ์ระบายอากาศ ระบบดูดอากาศใต้ชานชาลา และระบบตรวจจับ
• ศูนย์ควบคุมการปฏิบัติงานการเดินรถให้ได้ระดับประสิทธิภาพ การทำงานตามแผนที่ได้วางไว้
• ผู้โดยสารสามารถแสดงบัตรโดยสารต่อเครื่องอ่านบัตรโดยสารอัตโนมัติ เรียกบัตรโดยสารนี้ว่า บัตรโดยสารอัจฉริยะไร้สัมผัส ซึ่งมีใช้ในระบบอยู่ 2 ชนิด คือ

1.เหรียญโดยสาร (Single Journey Token)

2.บัตรโดยสารแบบเติมเงิน (Stored Value Card)

     ดังนั้น การขนส่งผู้โดยสารทางรถไฟเป็นการเคลื่อนย้ายบุคคลด้วยรถไฟที่ต่อกันเป็นขบวนวิ่งไปบนรางเฉพาะตามเส้นทาง ซึ่งมีวิวัฒนาการมาจากการขับเคลื่อนด้วยรถจักรไอน้ำ จนกระทั่งใช้เครื่องขับเคลื่อนด้วยไอพ่น จึงทำให้การขนส่งผู้โดยสารทางรถไฟเจริญก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว





อ้างอิงที่มา : 
http://www.mrta.co.th/main/type-ticket.htm

http://www.bts.co.th/th/ticket_new.asp

http://www.railway.co.th/about/history.asp
http://allknowledges.tripod.com/railway.html
http://www.railway.co.th/